Jenever: Dutch courage

‘Dutch courage’ is een bekende term voor iedereen die na het drinken van alcohol wel iets spannends heeft gedaan wat hij of zij nuchter nooit gedurfd zou hebben. Deze term wordt ook vaak gebruikt als bijnaam voor jenever, een sterke drank van Nederlandse bodem, vol historie, traditie, diversiteit en smaak. Hoe dit precies is ontstaan? We leggen het u uit.

Wat is jenever

Jenever is een zuiver gedistilleerde, alcoholische drank op basis van granen en jeneverbessen. Deze granen worden gemout, vergist en gedistilleerd en vervolgens gemengd met een kruidenmengsel. Naast jeneverbes worden gedroogde schillen van citrusfruit, korianderzaad, alsemkruid, engelwortel en zoethout vaak gebruikt. Jonge en oude jenever wordt meestal gemaakt van neutrale alcohol, vervaardigd uit granen of melasse. Als er graanjenever op het etiket staat is deze, net als Korenwijn, enkel van graanalcohol gemaakt. Jenever staat ook wel bekend als Dutch gin, genever water, een jonkie of een neut. Sinds 2008 mag jenever alleen in Nederland, België en een aantal Duitse en Franse provincies geproduceerd worden.

Culinair erfgoed

Bijna ieder land heeft wel zijn eigen nationale drank, of in ieder geval wel een drank die wordt gezien als kenmerkend voor het land. Zo staat Portugal bekend om zijn port, Schotland om whisky, de VS om bourbon, Frankrijk om champagne en cognac en Nederland om jenever. Deze klassieke drank is allesbehalve ouderwets en is, hoewel men misschien even aan de smaak moet wennen, ook een enorm veelzijdige drank. Jenever is momenteel erg populair bij hippe bartenders overal ter wereld, omdat consumenten verrast willen worden door nieuwe smaken en tegelijkertijd traditie hoog in het vaandel hebben. Jenever sluit hier prima bij aan. Nederland mag met recht trots zijn op zijn jenever!

Ontstaan Jenever

Al meer dan 500 jaar is jenever een traditionele Nederlandse sterke drank. Het oudste recept voor gedistilleerde drank met als ingrediënt jeneverbessenwater is van 1552. In de 16e eeuw werd jenever vooral verkocht als medicijn door de Nederlandse arts Franciscus de le Boë Sylvius. Maar al snel werd jenever ook als genotsmiddel gedronken. Jeneverstokerijen hebben het door de eeuwen heen niet makkelijk gehad, door oorlogen, dreigende graan tekorten en algemene verboden op productie en verkoop van gedistilleerde dranken. Tijdens de Tachtigjarige oorlog (1568-1648) ontdekten de Engelsen, die als huurling gestationeerd waren in Nederland, jenever. Nederlandse soldaten, met wie zij samen vochten tegen de gezamenlijke vijand, kregen een dagelijks rantsoen jenever om hun zenuwen voor iedere veldslag een beetje onder controle te houden. Deze drank werd gedeeld met de Engelse soldaten en al snel werd jenever ‘Dutch Courage’ genoemd. Na deze oorlog namen de Engelsen jenever mee terug naar Engeland en verspreidde de drank zich over de wereld.

Verschillende soorten jenever

Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog ontstond er een voedseltekort waardoor jeneverstokerijen nog nauwelijks aan graan konden komen. Om toch jenever te kunnen blijven stoken, produceerden de stokerijen een jenever met een lager moutwijnpercentage van maximaal 15% en mengden dit met neutrale alcohol, vervaardigd uit melasse. Deze drank werd ‘jonge jenever’ genoemd. De traditionele jenever staat bekend onder de naam ‘oude jenever’ of ‘genever’ en bestaat uit minimaal 15% moutwijn, bevat minimaal 35% alcohol en maximaal 20 gram suiker per liter. Daarnaast bestaat er ook Korenwijn. Deze jeneversoort mag alleen geproduceerd worden van graanalcohol, bevat minimaal 51% moutwijn, heeft een alcoholpercentage van minimaal 38%, bevat maximaal 20 gram suiker per liter en wordt vaak gerijpt op eikenhouten vaten.

Genieten van Jenever

Traditioneel ‘Kopstootje’; een glas jenever in combinatie met een glas bier.

Het is traditie om naast een ijskoude jenever in een borrelglaasje, een vers getapt biertje te drinken. Slurp eerst een slokje van de jenever en drink dan de rest in één keer op. Spoel het daarna weg met het bier.

● Hooghoudt Triple Gestookte Jonge Graanjenever
● Brewdog Layer Cake

Naast genieten op de traditionele manier, is jenever ook perfect voor in cocktails:

Jenever - Ginger beer cocktail

● 50 ml Rutte Old Tom Genever
● 100 ml Fever Tree Ginger Beer
● citroen
● ijsblokjes
● takje van een jeneverbessenstruik

Zo maakt u het:
Pers een halve citroen uit en meng deze met de jenever en het ginger beer. Voeg hier wat ijsblokjes bij. Garneren met het takje en een schijfje citroen.

John Collins cocktail

● 60 ml Bols Jonge Graanjenever
● 15 ml suikersiroop
● 30 ml citroensap
● bruiswater
● ijsblokjes

Zo maakt u het:
Pers de citroen en meng 30 ml sap met de jenever en de suikersiroop in een shaker en voeg hier wat ijsblokjes bij. Goed schudden en giet dit in een glas, gevuld met wat ijsblokjes en top af met bruiswater.